Jakobskruiskruid – Feiten, fabels en ecologie uitgelegd.

Inhoudsopgave

Sint-Jacobsvlinder-Tyria-jacobaeae op jakobskruiskruid
foto@Jeanette Essink

Wat is Jakobskruiskruid?

Jakobskruiskruid (Jacobaea vulgaris) is een inheemse plantensoort uit de composietenfamilie (Asteraceae), herkenbaar aan zijn felgele bloemhoofdjes. De soort komt van nature voor in heel Europa en delen van Azië, met voorkeur voor schrale, verstoorde bodems.

Herkenning van Jakobskruiskruid

  • Jakobskruiskruid is een tweejarige plant.
  • In het eerste jaar groeien de rozetten. Deze zijn het hele jaar door te vinden.
  • Jakobskruiskruid bloeit meestal in het tweede jaar (juni tot oktober). Nadat de plant zaden gevormd heeft, sterft hij.
  • De bladen zijn liervormig en gelobt. De bloeiwijze is meestal tuilvormig en de bloemen zijn geel en in vele bloemhoofdjes geplaatst.
  • De stengel is vaak roodpaars aangelopen – maar niet altijd.

Vergis je niet met andere soorten als boerenwormkruid of Sint-Janskruid.
Zie hier voor foto’s van Jakobskruiskruid en andere kruiskruiden. Fotogalerij

Jakobskruiskruid – Feiten fabels en ecologie uitgelegd
Foto@Esther Hegt

Is Jakobskruiskruid giftig?

Ja – net als veel andere planten – bevat Jakobskruiskruid pyrrolizidine-alkaloïden (PA’s). Deze kunnen schadelijk zijn bij langdurige opname, vooral via hooi of kuilvoer. In de praktijk is acute vergiftiging zeldzaam en meestal het gevolg van slechte voederkwaliteit.
Feit: Een paard eet in een gezond weiland geen vers Jakobskruiskruid.

Jakobskruiskruid en dieren – risico’s in perspectief

  • Het maaien en verwerken van jonge planten in hooi
  • Slecht beheer van schrale weides
  • Paniekbestrijding zonder ecologisch inzicht

Ecologische waarde van Jakobskruiskruid

De plant is een waardplant voor tientallen insectensoorten, waaronder de sint-jacobsvlinder (Tyria jacobaeae). Deze insecten dragen bij aan biodiversiteit.


Beheer en bestrijding – zin of onzin?

Het massaal bestrijden van Jakobskruiskruid is meestal:

  • Kostbaar
  • Ecologisch onzinnig
  • Weinig effectief op lange termijn

Slim beheer betekent: observeren, begrijpen en ingrijpen waar nodig – niet standaard platspuiten of maaien op het verkeerde moment.

Feiten en fabels over Jakobskruiskruid– wat klopt er nou echt?

  • Jakobskruiskruid is een invasieve exoot. Nee; Jakobskruiskruid is inheems in Europa en delen van Azië.
  • Eén plant Jakobskruiskruid kan al een paard doden. Nee; alleen bij forse, herhaalde inname via hooi.
  • Aanraken van Jakobskruiskruid is al gevaarlijk. Nee; De plant wordt pas omgezet in de giftige vorm in de spijsvertereing. Jakobskruiskruid kan bij huidcontact echter wel een allergische reactie geven: compositae dermatitis

Meer hierover? Lees de feiten en fabels pagina.

Veelgestelde vragen (FAQ)

  • Kan ik Jakobskruiskruid gewoon laten staan?
    Ja, mits er niet te veel vee graast of dat het bedoeld is voor hooi.
  • Mag ik de plant verwijderen?
    Ja, maar dat mag alleen op eigen grond, zeker niet uit andermans tuin, maar let op: verstoring van de bodem leidt vaak tot méér groei.
  • Provincies hebben meestal wel maaibeleid en zaaien geen Jakobskruiskruid in.

Zie de volledige FAQ-pagina.

Verder lezen

Conclusie

Jakobskruiskruid is een inheemse soort met ecologische waarde én risico’s – als je er onnadenkend mee omgaat.

In plaats van de plant te demoniseren, is het tijd voor meer kennis, nuance en ecologisch slim beheer.

Copyright Jakobskruiskruid, Feiten, Fabels & Biodiversiteit. All rights reserved