Bij paarden kunnen leverproblemen verschillende oorzaken hebben. De symptomen zijn vaak hetzelfde, ongeacht de aanleiding. Daarom is het belangrijk om systematisch naar de bron te zoeken. Hieronder staat een overzicht van mogelijke oorzaken en symptomen.
Leverziekte en de rol van Jakobskruiskruid/PA-bevattende planten.
Hieronder vind je de kenmerken en oorzaken, gesplitst in wat uniek is voor leverziekte in het algemeen en wat specifiek te maken heeft met Jakobskruiskruid en andere pyrrolizidine-alkaloïde (PA)-bevattende planten.
Symptomen van leverschade. (Gemeenschappelijk)
Deze symptomen duiden op schade aan de lever, ongeacht de oorzaak: In het gele vak.
- Slechte eetlust
- Vermagering
- Sloomheid
- Slechte vacht
- Korsten, met name op de kroonrand (bij paarden)
- Gele slijmvliezen (geelzucht)
- Zenuwverschijnselen
- Wankele gang
- Cirkelbewegingen
- Bewustzijnsvermindering
- Opgewonden/paniekerig gedrag
Mogelijke oorzaken voor leverschade: In het blauwe vak;
- – Aangeboren afwijkingen
- – Bacteriële of virale ontstekingen
- – Parasieten, zoals leverbot (Fasciola hepatica)
- – Overmatige ijzerinname (via supplementen, water, bodem of voer)
- – Schimmels en mycotoxines (zoals aflatoxine of fumonisine B1 in hooi of krachtvoer)
- – Leververvetting (bijvoorbeeld bij overgewicht)
- – Hepatitis
Deze punten zijn specifiek gerelateerd aan PA-vergiftiging: In het rode vak;
- Jakobskruiskruid is één van de planten die een PA-vergiftiging kan veroorzaken.
- Andere planten dan Jakobskruiskruid kunnen ook PA’s bevatten en leverschade veroorzaken.
- De symptomen van PA-vergiftiging worden alleen zichtbaar als een dier relatief grote hoeveelheden van deze planten eet.
In het kort: de symptomen van leverschade zijn algemeen en overlappen elkaar.
Leverproblemen kunnen door diverse factoren worden veroorzaakt.
Het eten van Jakobskruiskruid of andere PA-bevattende planten is één van die specifieke oorzaken, waarbij de toxiciteit afhangt van de ingenomen hoeveelheid. Het is dus erg belangrijk andere wél goed te behandelen oorzaken uit te sluiten. Ook bijvoorbeeld een teveel aan ijzer kan verschijnselen van leverziekte laten zien. De bron van het ijzeroverschot achterhalen is in zo’n geval erg belangrijk. Dat kan bijvoorbeeld het water zijn.
Leverproblemen zijn niet iets om zelf mee te gaan dokteren, daarmee moet je echt naar een goede erkende dierenarts, die in staat is een diagnose te stellen door o.a. bloedonderzoek, leverpunctie om andere oorzaken uit te kunnen sluiten of bevestigen.
Belangrijk: leverproblemen komen vaak voor als groepsprobleem.
Het besef groeit dat leveraandoeningen bij paarden vaak niet op zichzelf staan, maar juist als uitbraak bij meerdere paarden tegelijk optreden. Dat is logisch: ze delen hetzelfde hooi, water en leefomgeving. Ook een infectie of virus zou meerdere dieren tegelijk kunnen treffen.
✅ Laat altijd bij leverproblemen ook het bloed van enkele stal- of weidegenoten controleren.
✅ Laat het ruwvoer en krachtvoer analyseren — óók als het er “goed uitziet”.
