Welkom op de website Jakobskruiskruid, feiten en fabels.

De laatste tijd wordt er in de pers veel geschreven over Jakobskruiskruid., veel feiten, maar ook fabels. Het is bijvoorbeeld een feit dat Jakobskruiskruid en andere in Nederland voorkomende Kruiskruiden giftig zijn voor zoogdieren, maar het is een fabel dat dieren sterven na één hapje van de planten. Het is ook een feit dat Kruiskruiden giftig zijn voor mensen, maar het is een fabel dat Jakobskruiskruid een groot gezondheidsrisico voor mensen vormt. Het is een feit dat Jakobskruiskruid in de afgelopen dertig jaar algemener in Nederland is geworden, maar het is een fabel dat deze soort een enorm goede windverspreider is.

Hoewel Jakobskruiskruid een serieus probleem voor paardenhouders kan zijn, is dit Kruiskruid veel meer dan een ongewenste plant. Jakobskruiskruid is namelijk een belangrijke bron van nectar en stuifmeel. Zo’n 150 insectensoorten maken er gebruik van, waaronder veel bijen, zweefvliegen en vlinders. Het Jakobskruiskruid probleem bestrijden door de plant uit te roeien is dus, losstaand van de praktische onmogelijkheid om dit te bereiken, onwenselijk. Een goede oplossing voor het probleem is dus niet zo eenvoudig te bedenken. Dit betekent echter niet dat er niets aan te doen is!

Het doel van deze website is om met behulp van de resultaten van wetenschappelijk onderzoek en advies van biologen, toxicologen en andere experts feiten van fabels te onderscheiden en het Jakobskruiskruid probleem in kaart te brengen. Door middel van het verstrekken en toegankelijk maken van deze informatie op deze website wil ik als liefhebster van paarden én Kruiskruiden mijn steentje aan het oplossen van het probleem bijdragen.

Een kort antwoord op enkele veel gestelde vragen over Jakobskruiskruid.

Vraag: Klopt het dat paarden meestal geen levende Kruiskruiden eten?
Antwoord: 

Ja. Levende Jakobskruiskruid planten worden slechts in uitzonderlijke gevallen of tijdens voedselschaarste gegeten. Paarden herkennen Jakobskruiskruid in gedroogde vorm echter niet als giftig en Kruiskruid-vergiftiging kan dus optreden als Kruiskruiden in hooi terecht komen dat voor consumptie bedoeld is. Bij de Gezondheidsdienst voor Dieren kun je hooi en kuil laten onderzoeken op de aanwezigheid van giftige planten. Lees verder

Vraag: Wordt mijn paard ziek als het af en toe een hapje Jakobskruiskruid binnen krijgt?
Antwoord: 

Nee. Het incidenteel eten van kleine hoeveelheden Kruiskruid zal niet tot ziekteverschijnselen leiden. Als paarden gedurende enkele dagen meerdere kilo’s Jakobskruiskruid eten of gedurende een lange periode regelmatig Kruiskruid planten eten kan dit echter wel tot onherstelbare leverschade leiden. Lees verder

Vraag: Hoopt het gif van Jakobskruiskruid zich op in het lichaam?
Antwoord: 

Nee. De gifstoffen (pyrrolizidine alkaloïden) worden binnen 24 tot 48 uur uitgescheiden. Als een dier regelmatig pyrrolizidine alkaloïden binnenkrijgt kan de schade aan de lever zich echter wel opstapelen en op den duur tot ziekte verschijnselen leiden. Lees verder

Vraag: Klopt het dat er honderden slachtoffers per jaar zijn door Jakobskruiskruid?
Antwoord: 

Het aantal slachtoffers van Jakobskruiskruid-vergiftiging is onbekend. De symptomen van Jakobskruiskruid-vergiftiging zijn niet te onderscheiden van andere leveraandoeningen en vergiftiging kan waarschijnlijk gemaakt worden door een leverpunctie of door middel van sectie. Omdat dit zelden verricht wordt zijn er geen betrouwbare gegevens bekend die aangeven hoeveel dieren jaarlijks aan Jakobskruiskruid-vergiftiging overlijden. Het zouden er meer dan honderden kunnen zijn, maar ook veel minder. Lees verder

Vraag: Is het gevaarlijk om met blote handen Jakobskruiskruid aan te raken?
Antwoord:

Nee.  Jakobskruiskruid vergiftiging vindt plaats via het spijsvertering systeem. In de plant bevinden de pyrrolizidine alkaloiden zich in hun niet-giftige vorm. Pas als deze stoffen in de spijsvertering terechtkomen worden deze in hun giftige vorm omgezet. Er is geen wetenschappelijk bewijs dat aantoont dat huidcontact resulteert in het ontstaan van alkaloïden in een giftige vorm. Sommige mensen ondervinden wel een allergische reactie na huidcontact met Kruiskruid (compositae dermatitis). Deze allergie wordt niet door pyrrolizidine alkaloïden veroorzaakt, maar door sesquiterpene lactonen die zich ook in veel andere leden van de Paardenbloemfamilie bevinden. Lees verder

Vraag: Zijn alle soorten Kruiskruid giftig?
Antwoord:

Ja. Alle kruiskruiden en kruiskruidachtigen die in Nederland groeien,  waaronder Hoefblad en Moerasandijvie, bevatten pyrrolizidine alkaloïden. Deze giftige stoffen bevinden zich ook in o.a. Smeerwortel. Over de hele wereld zijn er 6000 planten die PA’s produceren dat is 3 % van alle bloemplanten.

Vraag: Waarom groeit Kruiskruid zo graag in een paardenwei?
Antwoord: 

Jakobskruiskruid heeft een open plekje nodig om te kunnen kiemen. In een paardenwei wordt de bodem makkelijk verstoord door spelende paarden. Daarnaast grazen paarden het gras kort af waardoor er eenvoudig een open zode kan ontstaan. Lees verder

Vraag: Waarom is Jakobskruiskruid nu meer algemeen dan vroeger?
Antwoord: 

De toename van Jakobskruiskruid in Nederland en omliggende landen heeft waarschijnlijk te maken met een toename van het aantal geschikte groeiplaatsen door grootschalige aanleg van infrastructuur, bebouwing en het terug geven van landbouwgrond aan de natuur. Daarnaast is Jakobskruiskruid in het verleden ingezaaid in wegbermen, maar dit gebeurt al lang niet meer. Er zijn geen aanwijzingen dat Jakobskruiskruid een andere voorkeur voor groeiplaatsen heeft of zich beter kan verspreiden dan toen de plant minder algemeen was. Lees verder

Vraag: Waaraan kan ik Jakobskruiskruid herkennen?
Antwoord: 

Jakobskruiskruid is een tweejarige plant. In het eerste jaar groeien de rozetten. Deze zijn het hele jaar door te vinden. Jakobskruiskruid bloeit meestal in het tweede jaar (Juni tot Oktober). Nadat de plant zaden gevormd heeft, sterft hij. De bladen van Jakobskruiskruid zijn liervormig en gelobt. De bloeiwijze is meestal tuilvormig en de bloemen zijn geel en in vele bloemhoofdjes geplaatst. Zie hier voor foto’s van Jakobskruiskruid en andere Kruiskruiden. Lees verder

Vraag: Ik heb Kruiskruid in mijn wei, wat kan ik daar aan doen?
Antwoord: 

Jakobskruiskruid is een lastig te bestrijden plant en de meeste maatregelen om van de plant af te komen (handmatig verwijderen, maaien, met herbiciden behandelen, etc.) kunnen averechts werken. Voorkomen dat de plant zich in een weide vestigt is makkelijker van het bestrijden ervan. Goed weidebeheer is daarbij van het grootste belang. Lees verder

Vraag: Klopt het dat het gif in Jakobskruiskruid een hele baal hooi kan vergiftigen?
Antwoord: 

Nee. De giftige stoffen in Kruiskruiden blijven in de plant en ‘besmetten’ de rest van het hooi niet. Het is wellicht wel verstandig om de rest van de hooibaal niet voor consumptie te gebruiken om uit te sluiten dat onherkenbare resten van Kruiskruid planten die zich in het hooi kunnen bevinden tot vergiftiging kunnen leiden.

Vraag: Er wordt op het internet zoveel tegenstrijdige informatie over Jakobskruiskruid gegeven. Hoe weet ik nu wie er gelijk heeft?
Antwoord: 

Het is verstandig om niet alles wat op het internet geschreven wordt als waarheid aan te nemen. Iedereen kan tegenwoordig een website maken en iedereen denkt een expert te zijn. Bekijk daarom of beweringen door professioneel wetenschappelijk onderzoek gesteund worden. Een uitspraak moet dus vergezeld gaan met een vermelding van de bron: het wetenschappelijke artikel waarin het bewijs geleverd wordt dat de bewering juist is. Als websites beweringen doen en daar geen bronvermelding bij geven, kan je er maar het beste vanuit gaan dat dit een mening van de auteurs betreft waarvoor geen bewijs is. Anders hadden de auteurs immers dit bewijs wel gepresenteerd.