Jakobskruiskruid; koester het, roei het niet uit.

Mei 2021 door Matt Shardlow  CEO van Buglife Saving the small things that run the planet.

Jakobskruiskruid is een plant waarover de meningen verdeeld zijn, maar vanuit het perspectief van insecten is deze plant een essentieel onderdeel van onze flora.

Jakobskruiskruid is heel belangrijk voor de biodiversiteit; minstens 30 soorten insecten en 14 schimmelsoorten zijn helemaal afhankelijk van de plant, ze zijn specialisten – ze voeden zich ermee en kunnen niet overleven zonder de plant. De bekendste is de st. Jacobsvlinder (Tyria jacobaeae), die geheel  afhankelijk is van Jakobskruiskruid. Maar er zijn ook verschillende kevers, zweefvliegen, muggen, bladluis, trips, mijten en diverse andere vliegen en micro-motten die  afhankelijk zijn van de plant. Meer uitgebreide informatie over gespecialiseerde fauna van Jakobskruiskruid vind je hier: Ragwort Insect Fauna in detail

Tronkenbij {Heriades truncorum} Foto @Han Endt

Jakobskruiskruid is daarnaast een belangrijke leverancier van nectar en pollen voor veel bestuivende insecten.

De plant groeit langs wegbermen en paden, waardoor insecten kunnen bijtanken tijdens hun migratie tussen  geschikte broedplaatsen. Het is van extra belang voor populaties van bestuivers omdat Jakobskruiskruid bloeit in een tijd van het jaar waarin andere nectarbronnen schaars kunnen zijn – bijv. op heide waar Jakobskruiskruid bloeit nadat de lentebloemen zijn uitgebloeid, maar vóórdat de heide bloeit, waardoor bijen en andere insecten tijdens die periode cruciaal voedsel tot hun beschikking hebben.

Studies in Duitsland, Denemarken, Nederland en het Verenigd Koninkrijk  tonen aan dat het aantal én soorten insecten de afgelopen decennia zeer sterk is afgenomen.

Een groot deel van dit verlies houdt verband met het verlies van wilde bloemen, de versnippering van habitats en de invloed die klimaatverandering op ecosystemen heeft.  Jakobskruiskruid, een nog steeds veel voorkomende wilde plant, speelt een belangrijke rol bij het verminderen van het verlies van zowel insectensoorten als de afname van de algemene biodiversiteit.

Kruiskruidgitje (Cheilosia bergenstammi) Foto@Han Endt

Jakobskruiskruid is een van de vele plantensoorten die giftige inhoudstoffen bevatten om te voorkomen dat ze door planteneters {herbivoren} worden opgegeten.

Dit is zeer succesvol, Jakobskruiskruid wordt vermeden door de meeste grazers, hoewel schapen er veel beter bestand tegen lijken te zijn. De giftigheid  is natuurlijk een voordeel voor de gespecialiseerde insecten, aangezien ze niet hoeven concurreren met grazers en bladeters {browsers} omdat Jakobskruiskruid voor hen een afstotende geur en een bittere smaak heeft .

In het Verenigd Koninkrijk werd lang gedacht dat Jakobskruiskruid verantwoordelijk was voor duizenden sterfgevallen van paarden per jaar.

De toegenomen kennis over de diagnose van Jakobskruiskruidvergiftiging betekent dat men zich er nu van bewust is dat tekenen van leverfalen en ziekte niet bewijst dat de vergiftiging is veroorzaakt door Jakobskruiskruid. De meeste gevallen van overlijden van paarden of vee, waarvan wordt aangenomen dat ze het gevolg zijn van vergiftiging met Jakobskruiskruid, blijken bij sectie door andere factoren te worden veroorzaakt. Hoewel onderzoek aan de lever kan duiden op  Jakobskruiskruidvergiftiging, is dat nog geen bewijs dat het om een Jakobskruiskruidvergiftiging gaat, omdat dezelfde afwijkingen aan de lever kunnen  optreden als gevolg van opname van andere  PA bevattende planten, maar ook in het bijzonder door aflatoxinen uit schimmels die kunnen voorkomen op voer, kuilvoer of hooi. Deze laatste oorzaak wordt beschouwd als een groeiend probleem voor het welzijn van paarden, maar kan worden gemaskeerd door de verkeerde toeschrijving van aflatoxinevergiftiging door Jakobskruiskruid.

Voorzichtigheid is geboden bij de conclusie dat een overlijdensgeval het gevolg is van het eten van Jakobskruiskruid. Paarden en koeien moeten een vrij grote hoeveelheid Jakobskruiskruid eten om fatale vergiftiging op te lopen, dus wanneer er geen bewijs is van significant contact tussen het dier en Jakobskruiskruid zijn die gevallen waarschijnlijk niet het gevolg van vergiftiging met Jakobskruiskruid.

Jakobskruiskruid is een belangrijk onderdeel van onze inheemse fauna, de angst voor de vergiftiging voor paarden en vee hebben geleid tot veel verkeerde informatie.

Feitelijk bevestigde sterfgevallen en ziekte door Jakobskruiskruid  zijn zeldzaam en bijna altijd het resultaat van verwaarlozing {dierenwelzijnsnormen} of besmet hooi of kuilvoer.Problemen kunnen het best worden aangepakt door wetshandhaving door onder andere de Inspectie Dienst voor Dieren {LID} maar niet door aantasting van de biodiversiteit. Hopelijk houden de mensen in Europa een plek voor deze gouden bloem met haar bewoners in hun hart en land.

Original-text-Matt-Shardlow-buglife Download

 

About the author