Metapopulatie.
Neil Jones November 2020
Het woord metapopulatie klinkt ingewikkeld.
Het is een typisch woord dat door wetenschappers wordt gebruikt, half Latijns en half Grieks. Maar het idee erachter is niet moeilijk te begrijpen. Het is gewoon een groep populaties die verbonden zijn met elkaar. Dit noemen we een eenheid, (een verzameling populaties) binnenin die eenheid kunnen sommige populaties uitvallen, maar andere nieuwe populaties maken weer een start. Nieuwe populaties worden gestart door bepaalde organismen dat overgaat in een geschikte groeiplaats. Binnenin die eenheid is de geschikte groeiplaats erg belangrijk, er zullen ook nog onbezette geschikte groeiplaatsen zijn.
Om een metapopulatie te beschermen zul je de hele eenheid moeten beschermen,
Ook al is de soort die je beschermt niet aanwezig op de groeiplaats, alle stukjes van de eenheid zijn verbonden met elkaar en belangrijk op de lange termijn.
Metapopulaties kunnen bestaan uit meerdere soorten, planten, vogels en insecten.
Maar het meeste onderzoek is gedaan naar insecten, speciaal vlinders. Het zijn mobiele beestjes die kort leven en een korte levenscyclus hebben, zij maken de veranderingen in een systeem makkelijker om te observeren omdat insecten sneller beïnvloed zijn door factoren die schade doen aan populatie binnen de eenheid ( de metapopulatie.)
Om het nog wat verder uit te leggen, stel je hebt een populatie vlinders. Er sterft een jaar van een individuele populatie vlinder uit. Dat kan door slecht weer, of er waren meerdere natuurlijke vijanden of parasieten die de populatie vlinders heeft aangevallen. Zolang er nog een andere populatie in de buurt is nabij de lege habitat dan kan dat eventueel weer ingenomen worden door de vlinders. Binnen het systeem kan het dus zo zijn dat er een populatie dood gaat en dat de leeggekomen plek weer ingenomen wordt door een naburige populatie.
Als er een gedeelte van een habitat vernietigd is, zelfs als het een leeg stuk is, dan is het systeem verstoord.
Als er voldoende van de leefruimte is verstoord dan faalt het hele systeem en de overgebleven stukken die misschien nog wel wat vlinders hebben verliest haar populatie. Zij zullen niet meer vervangen kunnen worden.
Dit is een van de redenen waarom een plant als Jakobskruiskruid belangrijk is.
Jakobskruiskruid heeft enkele zeldzame (rode lijstsoorten) insecten die gebruik maken van de plant. Omdat het een algemene plant is zullen er verschillende factoren zijn die deze insecten én planten binnen het systeem nodig hebben, alhoewel we nog niet precies weten welke factoren dat allemaal zijn.
Als je deze belangrijke plaatsen verliest omdat ze vernietigd zijn heeft dat een groter effect dan alleen het verlies van een stuk van de habitat. Een zeldzame soort kan uitsterven.
Er zijn ook maar algemener insecten die gebruik maken van Jakobskruiskruid als nectarplant. Maar ook zij kunnen beïnvloed worden door het verlies van een gedeelte van de habitat. Natuurbeschermers maken zich zorgen om niet onderbouwde en niet goed geïnformeerde informatie die over Jakobskruiskruid rond gaat. Er zijn teveel mensen die de verhalen geloven waarvan de wetenschap weet dat het bang makende verhalen zijn die niet onderbouwd zijn door feiten.
Meer informatie
Vlinderstichting Jakobskruiskruid als Waardplant
Microlepidoptera.nl / Eucosma campoliliana
