augustus 2021 door Esther Hegt
Jakobskruiskruid maaien, helpt dat?
De toename van Jakobskruiskruid in Nederland en omliggende landen heeft onder meer te maken met een toename van het aantal geschikte groeiplaatsen door grootschalige aanleg van infrastructuur, bebouwing en het terug geven van landbouwgrond aan de natuur. Er zijn geen aanwijzingen dat Jakobskruiskruid een andere voorkeur voor groeiplaatsen heeft of zich beter kan verspreiden dan toen de plant minder algemeen was, de laatste jaren is de toename van Jakobskruiskruid met name veroorzaakt door de droge zomers van afgelopen jaren. Door de droogte sterven o.a. grassen af waardoor open plekken in de vegetatie verschijnen. Die open plekken zijn ideaal voor Jakobskruiskruid. Ook andere soorten doen daar hun voordeel zoals Klein streepzaad, Gewoon biggenkruid en Scherpe boterbloem. Dit zie je niet direct terug op de trendgrafiek en verspreidingskaart op de Verspreidingsatlas omdat het altijd al een algemene soort is geweest die over heel Nederland voorkwam.
Vroeger was maaien niet het advies, maar zorgen voor een dichte zode.
Dit stukje komt uit een land- en tuinbouwadvies anno 1929. Jakobskruiskruid bestrijding gebeurde toen door het ‘geil maken’ van grasland, wat wil zeggen: bemesting met stalmest of stikstofhoudende meststoffen. Periodes met een ’teveel’ aan deze plant is dus niks nieuws onder de zon.
Maaien van Jakobskruiskruid;
Met maaien wordt getracht om Jakobskruiskruid te bestrijden door te voorkomen dat de plant zaden vormt zodat de plant zich niet voort kan planten. Jakobskruiskruid is een plant met een korte levensduur. In een natuurlijke situatie sterft Jakobskruiskruid na de bloei, nadat de plant zaden geproduceerd heeft. Het verwijderen van de bloemen of het afmaaien zorgt er echter voor dat de plant niet afsterft, maar juist opnieuw weer uitgroeit, soms meerdere exemplaren. Het verwijderen van de bloeiende delen van de plant heeft dus juist als gevolg dat de levensduur van de plant verlengd wordt.
Met de hand verwijderen;
Met de hand verwijderen veroorzaakt ook open plekken in de zode, zoals al eerder geschreven, een uitgelezen kans voor Jakobskruiskruid. Het is sowieso niet aan te bevelen om grote volwassen planten er uit te trekken, daar krijg je het wortelstelsel echt niet mee weg, ook niet met speciale vorken, er breken altijd stukjes wortel af. Bij zaailingen en rozetten zou je het wel kunnen proberen die hebben nog niet zo’n uitgebreid wortelstelsel, maar dan ook wel de zode verzorgen anders schiet het echt niet op.
Zomaar uitgetrokken planten Jakobskruiskruid op een braakliggend stuk industrieterrein, ironische is dat op dit braakliggende industrieterrein veel meer giftige planten staan. En aan de randen volop Bitterzoet (nachtschade familie)
De gifspuit dan maar?
En wie overweegt om voor dergelijke gebieden of zelfs voor natuurgebieden intensief gebruik te maken van herbiciden, moet, naast de fatale gevolgen voor de flora en fauna, er rekening mee houden dat de kiemkracht van de zaden waarschijnlijk nog vele jaren behouden zal blijven.
Zaadbank en zware machines
Bovendien zorgt het afmaaien tijdens de bloei met zware landbouwmachines ervoor dat de zaden stevig in de grond gedrukt worden, zeker in deze vrij vochtige zomer waarin de landbouwvoertuigen snel(ler) sporen trekken in de weilanden. Zo zullen er volgend jaar(en) nog meer planten opkomen op het betreffende stuk.
Niets doen is ook een optie.
Niets doen is ook een oplossing. Jakobskruidkruid is een plant die gedurende een korte tijd op verstoorde grond voorkomt. Als deze verstoring niet meer voort duurt, verdwijnt de soort na een aantal jaren of blijft slechts aanwezig in kleine hoeveelheden. Dit is een goedkope oplossing die geen werk kost, en is op den duur de beste oplossing om Kruiskruid terug te dringen. Maar dit laatste is ook een nadeel: het duurt een tijd voordat je van het probleem af bent.
Conclusie;
Het is moeilijk om Jakobskruiskruid te bestrijden en hoogstwaarschijnlijk zelfs onmogelijk. Alle bestrijdingsmethoden hebben hun nadelen en ze zorgen hooguit voor een korte termijn oplossing. Zolang bodemverstoring door bijv. de aanleg van infrastructuur en woningen plaats blijft vinden, strooizout in de winter creëert ook een open zode zal Jakobskruiskruid plaatselijk zeer algemeen blijven.
Naar onze mening is het Jakobskruiskruid probleem meer een sociologisch probleem dan dat het een ecologisch probleem is: de angst voor de plant lijkt voornamelijk voort te komen uit onwetendheid en onbekendheid met de plant en incorrecte informatie via populaire media en lijkt disproportioneel te zijn in vergelijking met het daadwerkelijke gevaar van de plant.
