De inheemse zaadvlieg (Botanophila seneciella) en haar smaak voor Jakobskruiskruid.
Deze inheemse vlieg is algemeen in Nederland. De zaadvlieg heeft een culinaire niche: de zaden van Jakobskruiskruid (Jacobaea vulgaris). De larven van de zaadvlieg eten alleen zaden van een paar soorten planten – vooral van de ‘kruiskruid-soorten’. In vaktaal word dat **nauw oligofaag** genoemd. 1 Dat klinkt ingewikkeld, maar het betekent gewoon: heel erg kieskeurig, maar niet compleet eenkennig. Alsof je alleen maar Italiaans wilt eten, maar dan enkel maar pasta lust maar alle andere Italiaanse gerechten laat staan.
Terwijl mensen zich zorgen maken over deze plant in paardenweides, ziet de vlieg vooral een kans voor haar maaltijd. Resultaat? Minder zaad, minder verspreiding – en dat zonder gif , stroomstoten en/of groot materieel.
De larve vreet de rijpende vruchten in het hoofdje en produceert onderwijl een toef schuim boven het, soms ietwat vergrote, hoofdje. 1
Per bloemhoofdje leeft er een larfje, maar dat larfje kan heel wat vruchtjes (zaadjes) op.
Waarom is dat goed voor biodiversiteit?
Omdat natuurlijke interacties zoals deze zorgen voor balans. Insect eet zaad, plant blijft binnen de perken, andere soorten krijgen ook een kans. Geen monocultuur, maar een gevarieerde berm vol leven. En het mooie is: omdat de zaadvlieg inheems is vormt het geen risico voor de eigen flora of fauna.
En in Australië dan?
In Australië is Jakobskruiskruid ooit per ongeluk geïntroduceerd misschien meegekomen met import – en de natuur daar zei: “Wat moeten we hier nou weer mee?” Geen insecten die het eten, geen natuurlijke rem erop. Dus is er geprobeerd om onder andere Botanophila seneciella daar te introduceren als biologische bestrijder. Een soort ecologisch hulpje. Dat is niet zonder risico’s, want dat zag je wel aan Jakobskruiskruid die daar per ongeluk kwam, de plant was daar niet inheems en had dus ook geen inheemse ‘vijanden’ en verspreidde zich daar snel en was een risico voor de eigen inheemse flora. Maar het toont wel aan hoe nuttig deze vlieg is. 2
Kleine vlieg, groot effect
Dus de volgende keer dat je Jakobskruiskruid ziet bloeien, kijk eens goed, zie je ook die kleine schuimtoefjes, denk dan even aan dit kleine vliegje als reminder dat inheemse insecten meer doen dan zoemen. Ze helpen mee aan een levende, veerkrachtige natuur.
Foto’s @Esther Hegt
Bronnen
- Botanophila seneciella op bladmineerder.nl
- Australië Landcare notes factsheet sub biological control page 3
